Okuma, insanın kendini ve dünyayı anlamasının anahtarıdır. Ancak okumanın önemi sadece “kitap okumak iyidir” klişesiyle sınırlandırılamaz. Okuma, bireyin hem bireysel hem de toplumsal yaşamına çok yönlü katkılar sağlar. İletişim becerilerinin gelişmesine olan etkisi, okuma yoluyla edinilen kelime dağarcığı ve ifadelerin zenginleşmesiyle ortaya çıkar. Aynı zamanda zihinsel esneklik kazandırarak bireylerin farklı perspektiflerden düşünmesini sağlar. Bu da, hem yaratıcı düşünme hem de problem çözme becerilerini geliştirir.

Okumanın akademik hayat üzerindeki etkisi ise, anlama ve yorumlama becerilerinin artmasıyla sınavlarda daha başarılı olunmasını destekler. Dolayısıyla, okuma sadece bir eğlence ya da bilgi edinme aracı değil, bireyin gelişiminde temel bir rol oynayan bir yaşam pratiğidir.

Okumanın Özel Katkıları

1-İletişimi Güçlendirme

Okuma, sadece kelimeleri anlamanın ötesinde, insanlarla empati kurma yeteneğini geliştirir. Bir roman karakterinin duygularını ve düşüncelerini anlamak, gerçek hayatta insanların bakış açılarını kavramaya yardımcı olur.

• Örnek: Haruki Murakami’nin “Koşmasaydım Yazamazdım” kitabı, bireyin kendi iç sesiyle olan iletişimini öne çıkarırken, kendini daha iyi anlamaya olanak tanır.
• Kazanım: Zengin bir kelime dağarcığı ve kendini etkili ifade edebilme becerisi, güçlü bir iletişim kurmanın temelidir. İletişim becerileri gelişen bireyler, gerek sosyal hayatlarında gerekse profesyonel alanlarda daha başarılı olurlar.

2. Bilgi ve Anlam Kazandırma

Okuma, bireye olaylara farklı açılardan bakabilme yeteneğini kazandırır. Farklı disiplinlerden bilgi edinmek, hem bireysel gelişim hem de toplumsal farkındalık yaratır.

• Örnek: Yuval Noah Harari’nin “Sapiens” kitabı, insan tarihini anlamaya dair çok yönlü bir bakış sunar. Tarihsel olayların bugün ki anlamını kavrama konusunda çok önemli bir perspektif kazandırır.
• Kazanım: Bilgi birikimi, sosyal ve akademik ortamlarda özgüvenli bir şekilde fikir beyan etme imkânı sağlar. Aynı zamanda karmaşık konuları daha iyi analiz edebilme becerisi gelişir.

3. Sınav Başarısına Katkısı

Sınavlarda başarılı olmanın önemli bir boyutu, hızlı okuma ve anlama becerileridir. Okuma alışkanlığı, özellikle LGS ve üniversite sınavları gibi büyük maratonlarda öğrencilere çok yönlü fayda sağlar.

• Örnek: Sınavlarda uzun paragrafları anlama ve hızla cevaplama yeteneğinin gelişmesi, sadece Türkçe testlerinde değil okuma-anlama ve yorumlamaya dayalı soruları barındıran sınavların tamamında önemli bir avantaj sağlar.
• Kazanım: Odaklanma yeteneği ve zamanı etkili kullanma becerisi, sınav performansını önemli ölçüede iyileştirir. Bu da öğrencilerin hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynar.

4. Kelime Dağarcığını Geliştirme

Zengin bir kelime hazinesi, sadece yazılı anlatımları değil, aynı zamanda sözlü anlatımları da geliştirir.

• Örnek: J.K. Rowling’in “Harry Potter” serisi gibi edebi eserler, okuyucunun hayal gücünü harekete geçirirken kelime hazinesini zenginleştirir. Kitaplardaki özgün tanımlar ve betimlemeler, bireyin dil kullanımının çeşitlenmesine olanak tanır.
• Kazanım: Kendini etkili ifade edebilme ve başkalarının ifadelerini daha iyi anlayabilme becerisi. Bu kazanımlar, bireyin sosyal etkileşimlerinde çok daha başarılı olmasını sağlar.

5. Zihinsel Esneklik ve Hayal Gücü

Bilimkurgu ya da felsefe kitapları, okuyucunun hayal gücünü ve problem çözme becerilerini geliştirir.

• Örnek: Isaac Asimov’un “Ben, Robot” kitabı, teknoloji ve insan ilişkileri üzerine hayal kurma becerisini destekler.
• Kazanım: Yaratıcılığı artırır ve sorunlara farklı çözümler bulma yeteneğini geliştirir. Bu durum hem bireysel hem de profesyonel yaşamda fark yaratır.

6. Düşünsel Beceriler ve Analitik Düşünme

Okuma, eleştirisel düşünme becerilerini geliştirir ve bireyin daha analitik bir yaklaşım sergilemesine yardımcı olur.

• Örnek: Felsefe kitapları okumak, bireyin karmaşık sorunlara çözüm bulma yeteneğini geliştirir. Platon’un “Devlet” eseri, okuyucuyu adalet ve etik konularında düşünmeye sevk eder.
• Kazanım: Eleştirisel düşünme, karar alma ve problem çözme becerilerinde ilerleme sağlar.

7. Yaratıcı Yazma ve Düşünceleri İfade Etme

Okuma alışkanlığı, yaratıcı yazma becerisini doğrudan etkiler. Özellikle edebi eserler, bireyin yazma konusunda ilham almasını sağlar.

• Örnek: Bir roman ya da hikaye kitabı okuduktan sonra, okurun kendi hikayesini yazma isteği uyandırılabilir. Örneğin, Gabriel García Márquez’in “Yüz Yıllık Yalnızlık” kitabı, okuyucuların kompleks bir hikaye kurgusu denemelerine ilham verir.
• Kazanım: Kendi düşüncelerini yaratıcı bir şekilde ifade edebilme ve yazı yazma alışkanlığı kazanma. Yaratıcı yazma becerisi, bireyin hayata farklı bir açıdan bakmasını destekler.

Örneklerle Zenginleştirme

• Başarı Hikayeleri: İngiltere’deki bir okulda yapılan bir araştırmaya göre, okuma alışkanlığı kazanan öğrencilerin sınavlarda %30 daha başarılı olduğu gözlemlenmiştir. Benzer şekilde ülkemizde LGS sınavı üzerinde yapılan akademik çalışmalarda ve sınavda başarılı olan öğrencilerin ulusal röportajlarında okuma alışkanlıkları olduğu bilinmektedir.
• Eğitimden Somut Örnekler: Finlandiya’daki eğitim sistemi, okuma becerilerinin geliştirilmesine özel bir vurgu yapar. Bu yaklaşım, öğrencilerin yarışmacı sınav sistemlerinde bile başarıyı yakalamasına yardımcı olur.
• Yazma Alışkanlığına Katkı: Bir öğrenci, okuduğu kitaplardan ilham alarak kısa hikayeler yazmaya başladığında, yazma yeteneklerini ve anlatım becerisini geliştirir. Bu da akademik başarısına olumlu yansır.

Okuma, bireyin hem zihinsel hem de duygusal gelişiminde şüphesiz vazgeçilmez bir role sahiptir. Sadece bireysel gelişim için değil, aynı zamanda toplumsal kalkınma ve ortak bir anlam dünyası yaratmak için de kritik bir aracıdır. Bu nedenle, bugün bir kitap alın ve yeni bir dünyaya adım atın!

İlhami Serdar KARAMAN –29.12.2024

x.com/iskaraman

(Okuyucu Notu: Bu makale 2024 yılının son yazısı. 2025 yılında sağlıkla buluşmak dileğiyle.)